Przewierty hydrauliczne, zwane również horyzontalnymi przewiertami sterowanymi (HDD), to technologia, która zrewolucjonizowała sposób układania instalacji podziemnych. Pozwala na precyzyjne prowadzenie instalacji bez konieczności rozkopów, co ma szczególne znaczenie w terenach zurbanizowanych. Jednocześnie jednak operacje tego typu wymagają zachowania rygorystycznych standardów bezpieczeństwa. Błąd lub zaniedbanie może skutkować poważnymi konsekwencjami – zarówno dla zdrowia pracowników, jak i dla infrastruktury technicznej czy środowiska.
Ocena ryzyka jako punkt wyjścia
Każda operacja HDD powinna rozpoczynać się od szczegółowej oceny ryzyka. Obejmuje ona analizę geologiczną gruntu, lokalizację istniejących instalacji podziemnych, a także warunki atmosferyczne i środowiskowe. Niedoszacowanie trudności technicznych lub nieuwzględnienie np. nieudokumentowanych przeszkód podziemnych (jak fundamenty, korzenie drzew, stare kanały) może doprowadzić do zatrzymania prac, zniszczenia sprzętu, a nawet zagrożenia życia. Brak takiej oceny nie tylko narusza procedury BHP, ale świadczy też o niedojrzałości organizacyjnej wykonawcy.
Kompetencje operatorów i personelu pomocniczego
Bezpieczeństwo na placu budowy w dużej mierze zależy od ludzi. Kluczową rolę odgrywa doświadczenie operatora w obsłudze głowicy wiercącej, a także umiejętność interpretacji danych nawigacyjnych. W przewiertach hydraulicznych nie ma miejsca na improwizację – każdy ruch musi być przemyślany. Szkolenia stanowiskowe, aktualizacje uprawnień i praktyczne testy są nie opcją, lecz koniecznością. Personel pomocniczy również powinien znać zagrożenia specyficzne dla tej technologii, zwłaszcza te związane z ciśnieniem płuczki, awariami układu hydraulicznego oraz kontaktem z materiałami chemicznymi.
Zabezpieczenie strefy roboczej
Teren przewiertu musi być odpowiednio odgrodzony i oznakowany – nie tylko ze względu na normy prawne, ale przede wszystkim dla ochrony osób postronnych. Nieautoryzowany dostęp do strefy wiercenia może skończyć się tragedią, szczególnie przy uruchomionym agregacie hydraulicznym. W bezpośrednim otoczeniu maszyny powinny znaleźć się maty antypoślizgowe, ekrany ochronne i systemy odpływowe, ograniczające rozlew płuczki w przypadku awarii. Niezwykle ważne jest też ustalenie tzw. „martwych stref” – miejsc, w których nie powinien przebywać żaden członek zespołu w czasie pracy maszyny.
Monitoring nawigacyjny i nadzór techniczny
Nowoczesne przewierty nie istnieją bez systemów nawigacyjnych – ale sama obecność technologii nie wystarczy. Dane z lokalizatora głowicy muszą być stale monitorowane, a ewentualne odchylenia od zaplanowanej trajektorii powinny natychmiast uruchamiać procedurę zatrzymania pracy. Kluczowy jest także nadzór techniczny – nie przez przypadkowych kierowników budowy, lecz przez osoby z wiedzą inżynierską z zakresu geotechniki i mechaniki płynów. To oni powinni podejmować decyzje o zmianach parametrów wiercenia, zwiększeniu ciśnienia płuczki czy nawet rezygnacji z przewiertu w danym miejscu.
Postępowanie w sytuacjach awaryjnych
Awaria przy przewiertach hydraulicznych może mieć bardzo poważne konsekwencje. Przebicie rurociągu gazowego, kontakt z instalacją elektryczną czy zablokowanie głowicy to scenariusze, które muszą być przewidziane i przećwiczone. Procedury awaryjne powinny być znane całemu zespołowi – nie tylko operatorowi. Należy także regularnie prowadzić symulacje zdarzeń kryzysowych, które pozwolą na szybką reakcję bez paniki. Zaskakująco często wypadki wynikają nie z samej awarii, lecz z nieprzemyślanej reakcji pracowników.
Dokumentacja i zgodność z przepisami
Na koniec – formalności. Choć mogą wydawać się drugorzędne, dokumentacja techniczna, dzienniki prac, protokoły BHP czy mapy uzbrojenia terenu to fundament legalności i bezpieczeństwa całej operacji. Brak dokumentu dopuszczenia maszyny do pracy, nieaktualne uprawnienia operatora czy niedostarczenie planu sytuacyjnego do lokalnego zarządcy sieci to uchybienia, które mogą skutkować nie tylko grzywnami, ale i odpowiedzialnością karną. W praktyce to właśnie dobrze prowadzona dokumentacja pozwala później udowodnić, że wykonawca dołożył należytej staranności.
Przewierty hydrauliczne to technologia o ogromnym potencjale – ale również o wysokim poziomie ryzyka. Bezpieczeństwo nie jest tu dodatkiem, lecz integralnym elementem procesu. Wymaga systematycznego podejścia, kompetencji technicznych, kultury pracy i szacunku dla procedur. Zlekceważenie tych zasad może skończyć się nie tylko kosztowną awarią, ale przede wszystkim – zagrożeniem życia.
Przeczytaj nasz artykuł o tym jak zaoszczędzić czas dzięki przeciskom sterowanym
