W technologii HDD (Horizontal Directional Drilling) niezawodność sprzętu jest równie ważna jak doświadczenie operatora. Nawet najlepiej zaplanowany przewiert może zakończyć się niepowodzeniem, jeśli użyty osprzęt nie jest w odpowiednim stanie technicznym.
Głowice, żerdzie, sondy czy korony robocze pracują w ekstremalnych warunkach — pod dużym ciśnieniem, w błocie, wodzie, w kontakcie z piaskiem, kamieniami i zanieczyszczeniami. W takich środowiskach każdy brak konserwacji skraca żywotność sprzętu, powoduje spadek precyzji, a z czasem prowadzi do poważnych awarii. Regularna pielęgnacja i przeglądy techniczne nie są więc formalnością, lecz jednym z najważniejszych elementów profesjonalnej eksploatacji maszyn HDD.
Dokładne czyszczenie po każdym przewiercie – podstawa długowieczności
Czyszczenie osprzętu po zakończeniu każdego przewiertu to absolutna konieczność, a mimo to wciąż bywa traktowane po macoszemu. Operatorzy nierzadko odkładają tę czynność na później, szczególnie po długim dniu pracy w trudnych warunkach. Tymczasem osady bentonitowe, resztki gliny, żwiru i wody niosą ze sobą drobne, ścierne cząstki, które wnikają w szczeliny i gwinty. Wystarczy kilka godzin, by rozpoczął się proces korozji, a po kilku dniach może dojść do trwałego zatarcia połączeń lub utraty osiowości elementów.
Najskuteczniejszym sposobem czyszczenia przewiertu sterowanego jest użycie myjki ciśnieniowej o odpowiednim ciśnieniu (najczęściej 120–180 bar), z zastosowaniem wody o umiarkowanej temperaturze. Należy unikać silnych detergentów przemysłowych, które mogłyby naruszyć powierzchniowe powłoki ochronne, zwłaszcza na elementach ze stali nierdzewnej lub hartowanej. Po umyciu sprzęt warto wysuszyć sprężonym powietrzem — nie tylko ze względów estetycznych, lecz przede wszystkim po to, by zapobiec powstawaniu wilgoci w połączeniach gwintowanych, co mogłoby doprowadzić do mikrokorozji.
Smarowanie i ochrona elementów roboczych
Po czyszczeniu następuje najważniejszy etap konserwacji — smarowanie. To właśnie ono decyduje o tym, jak długo sprzęt zachowa swoją funkcjonalność i czy kolejne połączenia będą przebiegały bez zatarć. Wysokiej jakości smary techniczne do zastosowań HDD mają wysoką odporność na ciśnienie, wilgoć i zmienne temperatury. Chronią nie tylko przed korozją, ale również przed mikrozatarciami, które w dłuższej perspektywie mogą powodować utratę szczelności i geometrii całego systemu.
Każde połączenie gwintowane powinno być smarowane specjalnym smarem do gwintów HDD, zawierającym dodatki molibdenu, grafitu lub cynku. Takie produkty nie tylko redukują tarcie, ale również ułatwiają późniejsze rozłączenie elementów, co ma ogromne znaczenie w pracy terenowej. Dla powierzchni narażonych na kontakt z wilgocią lub błotem można dodatkowo stosować środki antykorozyjne w sprayu, które tworzą cienką, odporną na ścieranie warstwę ochronną.
Warto też pamiętać, że nadmiar smaru bywa równie szkodliwy jak jego brak — może on przyciągać zanieczyszczenia i tworzyć twarde osady, dlatego należy stosować się do zaleceń producenta sprzętu.
Kontrola techniczna – zapobieganie zamiast naprawy
Żaden sprzęt, nawet najlepiej konserwowany, nie jest wieczny. Dlatego kluczowym elementem dbałości o osprzęt HDD jest systematyczna kontrola jego zużycia. Drobne ubytki, niewielkie pęknięcia czy utrata geometrii to sygnały, które łatwo przeoczyć, a które mogą doprowadzić do poważnej awarii w trakcie realizacji przewiertu. Z tego względu każdy operator powinien prowadzić plan kontroli sprzętu — najlepiej w formie ewidencji, w której zapisywane są daty przeglądów, liczba przepracowanych godzin i stwierdzone nieprawidłowości.
Podczas przeglądu warto zwrócić szczególną uwagę na stan głowic wiertniczych: zęby robocze muszą mieć równą wysokość, a łożyska powinny pracować płynnie, bez luzów. W żerdziach należy sprawdzać prostoliniowość oraz zużycie gwintów, ponieważ nawet minimalne odchylenia mogą prowadzić do problemów z osiowaniem toru przewiertu. Kontroli wymagają również sondy i nadajniki – w tym szczelność obudowy i stan modułów elektronicznych. Warto też okresowo wykonywać pomiar momentu obrotowego przy dokręcaniu złączy, aby wychwycić ewentualne rozluźnienia lub przeciążenia.
Przechowywanie i transport – najczęściej bagatelizowany etap
Dobrze utrzymany sprzęt można bardzo łatwo zniszczyć poprzez niewłaściwe przechowywanie lub transport. Wystarczy kilka dni w wilgotnym kontenerze lub luzem wrzucony zestaw żerdzi na skrzynię samochodu, by doprowadzić do mikropęknięć lub uszkodzeń powłok ochronnych. Choć takie defekty bywają niewidoczne gołym okiem, w praktyce znacząco skracają żywotność osprzętu.
Sprzęt HDD powinien być przechowywany w suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu, najlepiej na specjalnych stojakach lub regałach z drewnianymi lub gumowymi podkładkami. Elementy metalowe nie mogą stykać się bezpośrednio z betonową podłogą ani być narażone na gwałtowne zmiany temperatury, które sprzyjają kondensacji pary wodnej.
Podczas transportu należy stosować dedykowane skrzynie, przekładki i uchwyty blokujące. Gwinty warto zabezpieczyć osłonami z tworzywa lub gumy, które zapobiegają uderzeniom i zanieczyszczeniom. Należy też unikać długiego przechowywania sprzętu na zewnątrz, nawet pod przykryciem — promieniowanie UV i wilgoć potrafią z czasem zniszczyć powłoki antykorozyjne.
Przeglądy sezonowe i regeneracja zużytych komponentów
Przynajmniej raz lub dwa razy do roku warto przeprowadzić kompleksowy przegląd osprzętu. Taki audyt obejmuje nie tylko czyszczenie i pomiary zużycia, ale również wymianę części eksploatacyjnych i regenerację zużytych elementów. Profesjonalne firmy serwisowe mogą odtworzyć zużyte zęby głowic, naprawić uszkodzone gwinty metodą spawania i frezowania czy przeprowadzić obróbkę cieplną dla przywrócenia twardości materiału.
Regeneracja jest często dużo bardziej opłacalna niż zakup nowego elementu – zwłaszcza przy specjalistycznych głowicach lub sondach o wysokiej wartości. Odpowiednio wykonana przez certyfikowany serwis, pozwala przywrócić pierwotne parametry pracy, zachowując jednocześnie pełne bezpieczeństwo użytkowania. Po regeneracji zawsze warto jednak wykonać test szczelności i próbne skręcenie elementów, aby upewnić się, że tolerancje są zgodne ze specyfikacją producenta.
Edukacja i świadomość operatorów – klucz do długiej żywotności sprzętu
Nawet najlepsze procedury konserwacyjne nie zadziałają, jeśli operatorzy nie rozumieją ich znaczenia. Dlatego tak ważne jest szkolenie personelu w zakresie obsługi, czyszczenia i smarowania osprzętu. Wielu producentów oferuje własne programy edukacyjne, które pomagają uniknąć typowych błędów – np. nadmiernego momentu dokręcania gwintów, używania niewłaściwych smarów lub przechowywania narzędzi w nieodpowiednich warunkach.
W firmach realizujących duże projekty HDD warto wdrożyć kulturę serwisową, w której konserwacja sprzętu jest tak samo ważna jak sam przewiert. Regularne przeglądy, czyszczenie po każdej pracy i dokumentowanie wszystkich czynności powinny być standardem, a nie wyjątkiem.
Konserwacja osprzętu do przewiertów sterowanych to proces, który wymaga systematyczności, wiedzy i odpowiednich narzędzi. Codzienne czyszczenie, właściwe smarowanie, kontrola zużycia, bezpieczne przechowywanie i regularne przeglądy techniczne to pięć filarów, na których opiera się długowieczność każdego zestawu HDD.
Dbanie o sprzęt to nie tylko kwestia estetyki — to konkretne korzyści finansowe, krótsze przestoje i pewność, że każdy przewiert zakończy się sukcesem. W branży, w której precyzja i niezawodność mają kluczowe znaczenie, konserwacja osprzętu nie jest dodatkiem, lecz fundamentem profesjonalizmu.
Przeczytaj również o zasadach działania hydraulicznej maszyny przeciskowej
