Przeciski hydrauliczne to jedna z najczęściej stosowanych metod bezwykopowego pokonywania przeszkód terenowych – ulic, torowisk, a nawet rzek – przy budowie i modernizacji sieci wodociągowych, kanalizacyjnych czy energetycznych. Choć technologia ta cieszy się rosnącą popularnością, jej skuteczność w dużej mierze zależy od… tego, co znajduje się pod ziemią. Warunki gruntowe mają bezpośredni wpływ na jakość, tempo oraz ryzyko związane z wykonywaniem przecisków. W niniejszym artykule przyglądamy się, dlaczego grunt ma tak duże znaczenie i jakie zagrożenia może nieść jego niewłaściwa ocena.
1. Zasada działania przecisków hydraulicznych – w skrócie
Technologia przecisku hydraulicznego polega na wciskaniu rury stalowej (lub innego elementu) w grunt za pomocą sił hydraulicznych, bez konieczności odkopywania całej trasy przewodu. Główne zalety tej metody to niska ingerencja w powierzchnię terenu, szybkość realizacji oraz możliwość prowadzenia prac w trudnodostępnych lokalizacjach.
2. Rodzaje gruntów – a skuteczność przecisku
Warunki gruntowe klasyfikuje się najczęściej jako:
- Grunty niespoiste (piaski, żwiry, pospółki)
- Grunty spoiste (gliny, iły, pyły)
- Grunty organiczne (torfy, namuły)
- Grunty antropogeniczne (nasypy niekontrolowane)
Każdy z tych typów niesie inne konsekwencje dla przebiegu przecisku.
▪ Grunty niespoiste
Zazwyczaj korzystne dla przecisków, o ile są odpowiednio zagęszczone. Piaski średnie i grube pozwalają na stosunkowo łatwe wciskanie rur, ale istnieje ryzyko osuwania się ścian otworu oraz niestabilności kierunku przecisku przy zbyt luźnej strukturze gruntu.
▪ Grunty spoiste
Tu zaczynają się schody. Glina i ił mogą stawiać duży opór – szczególnie gdy są przesuszone lub zawierają kamienie. Dodatkowo, w gruncie plastycznym może dochodzić do deformacji rury podczas przecisku oraz zwiększonego tarcia, co znacząco obniża skuteczność technologii.
▪ Grunty organiczne
Torfy i namuły są bardzo problematyczne – niestabilne, o wysokiej zawartości wody i słabej nośności. Przeciski w takich warunkach narażone są na utratę osiowości, zapadnięcia oraz brak możliwości osiągnięcia zakładanej długości przecisku bez deformacji rur.
▪ Nasypy niekontrolowane
Występują głównie w miastach i terenach poprzemysłowych. Składają się często z mieszaniny gruzu, śmieci, asfaltu, co czyni przecisk mocno nieprzewidywalnym. Ryzyko uszkodzenia rury lub zaklinowania elementu wzrasta kilkukrotnie.
3. Najczęstsze problemy wynikające z niewłaściwej oceny gruntu
- Zaklinowanie rury – przez duże kamienie, korzenie lub obiekty metalowe
- Zmiana kierunku przecisku – w gruncie warstwowym lub niestabilnym
- Zbyt duże tarcie – prowadzące do przekroczenia siły nacisku i uszkodzenia sprzętu
- Zalanie otworu wodą gruntową – w przypadku wysokiego poziomu wód lub namułów
- Nieosiągnięcie planowanej długości przecisku – przez zbyt duży opór lub deformację
4. Jak ograniczyć ryzyko? Kluczowa rola badań geotechnicznych
Żaden doświadczony wykonawca nie podejmie się przecisku „na ślepo”. Przed rozpoczęciem prac kluczowe jest wykonanie badań geotechnicznych – odwiertów, sondowań lub badań CPT – pozwalających określić rodzaj gruntu, poziom wód gruntowych i występowanie przeszkód.
Na tej podstawie można:
- dobrać właściwy sprzęt (np. siłowniki o odpowiedniej mocy)
- przewidzieć długość odcinka możliwego do wykonania w jednym przecisku
- określić, czy konieczne jest np. wstępne przewiercenie pilotażowe
- rozważyć inne metody bezwykopowe (np. przewierty sterowane)
5. Technologia to za mało, liczy się kontekst
Choć przeciski hydrauliczne to sprawdzona i efektywna metoda bezwykopowa, nie sprawdzą się w każdych warunkach. Sukces zależy od precyzyjnej wiedzy o gruncie – zarówno w aspekcie technicznym, jak i praktycznym. Ignorowanie warunków podłoża to prosta droga do niepowodzenia operacji, strat finansowych, a nawet uszkodzenia infrastruktury.
Nowoczesne technologie przeciskowe wymagają równie nowoczesnego podejścia do planowania – z geologią w roli głównej. Bo pod ziemią kryje się więcej problemów, niż mogłoby się wydawać.
Przeczytaj również nasz wpis o przygotowaniu terenu pod przewierty
